Havacılığın bakım alanında oldukça kullanılan bu iki terim kimi zaman kafa karıştırıcı olabilmektedir. Uçaklarda yapılan bakımları en temelinde ayırt edebilmek için kullanılan hat bakım ve üs bakım terimlerini sizler için bu yazımızda açıklıyoruz. Yazının en sonunda ise sıkça sorulan soruları bulabilirsiniz.

Hat bakım nedir?

Hat bakım, uçakların günlük bakımlarının, yani en temel bakımının yapıldığı işlemdir. Hat bakımda tüm bakım işlemleri uçak hangar içerisine girmeden yapılmaktadır. Bu bakım türü lisanslı bir uçak bakım teknisyeni tarafından yapılmaktadır.

Bir yönden hat bakımda uçak bir sonraki uçuş için hazırlanmaktadır. Olabilecek arıza ve kusurların tespit edilmesi neticesinde yapılan bakım türüdür. Uçağın kısa vadede sorunsuz olarak bir sonraki noktaya varabilmesi için yapılan ufak bakımlardır. Bu bakımın havacılık otoritesine uygun bir şekilde yapılmış olması büyük önem taşımaktadır. Aynı şekilde üs bakım esnasında da havacılık otoritesine uygun bir bakım gerçekleştirilmektedir.

Hat bakımı havacılıkta çok büyük bir önem taşımaktadır. Hat bakım işlemleri olmadan uçaklar güvenli bir şekilde sefere verilemez. Hat bakım işlemleri yapılmazsa uçaklarda risk faktörleri oluşabilir.

Hat bakımında görev alan teknisyenler çeşitli havacılık otoriteleri tarafından lisanslanmış personellerdir. Bu kişiler lisanslarını EASA veya SHGM’den almış olabilirler.

Hat bakımda ne işlemler yapılır?

• Arızalı parçaların onarılması ve değiştirilmesi.
• Mekanik parçaların kontrolü
• Yağ ve yakıt ikmali
• Lastik değiştirme işlemleri
• Işıklandırmaların çalışıp çalışmadığı
• Hidrolik akümülatörlerin doldurulması

Bu kontroller 30-60 dakika arasında sürebildiği gibi kimi zaman düzeltici faaliyetler uçağın rötar görmesine neden olabilecek kadar uzun sürebilmektedir.

Üs bakım nedir?

Üs bakımlar hangar içerisinde yapılan bakımları içermektedir. Üs bakım, hat bakıma kıyasla daha ağır bakımların yapıldığı bakımlardır. Uçaklar periyodik olarak bakımlara girmektedirler. Bu bakımlarda daha uzun süren işlemler gerçekleştirilmektedir. Bu bakımlar planlamaya göre değişmekle birlikte bir ay sürebileceği gibi daha uzun da sürebilir.

Bu tür bakımlar, aynı hat bakımda olduğu gibi lisanslı uçak teknisyenleri tarafından yapılmaktadır. Lisanslı uçak teknisyenlerinin yanında görevlendirilen lisanssız teknisyenlerde görev alabilmektedir.

Uçak üs bakımda daha ayrıntılı ve detaylı incelenmektedir. Müşterinin bildirdiği arızalar veya taleplere göre şekillenebilmektedir.

Üs bakımda ne işlemler yapılır?

• Parça değişimi
• Kalibrasyon, revizyon
• Boyama
• Modifikasyonlar

Bakımlar kategorilere ayrılmaktadır. Bu kategoriler alfabetik olarak sıralanmakta olup; A,B,C,D olarak sıralanmaktadır. Üs bakımda en çok görülen bakım tipi ise ağır bakım olarak adlandırılan C ve D tipi bakımlar olarak bilinmektedir. Müşterinin isteğine göre farklı bakım işlemleri de yapılmaktadır. Örnek olarak iniş takımlarının değiştirilmesi veya yakıt tankı problemlerinin düzeltilmesi işlemleri örnek gösterilebilir.

C Bakım Nedir?

C bakım olarak bilinen C kontrolü, 20-24 ayda bir olacak şekilde planlanmaktadır. B kontrolünden daha kapsamlıdır. C tipi bir bakım için ortalama 6.000 adam saat gerekmektedir. C kontrolünde uçağın tüm bileşenleri gözden geçirilir ve gerekli düzeltici işlemler yapılır. Sadece uçağın yüzeysel anlamda bakımı değil aynı zamanda uçak motorlarının periyodik bakımları da bu bakım işlemleri esnasında yapılmaktadır. Dünyanın en güçlü uçak motorunu merak ediyorsanız hazırladığım yazı ilginizi çekebilir.

Uçaklar üs bakımda hat bakıma göre daha uzun süreler kalmaktadır ve havacılıkta bilinen cümlelerden en önemlisi “Uçaklar yerdeyken para kazandırmaz.” Bu sebeple uçakların sürekli olarak uçabilmesi için periyodik bakımlarının düzenli ve özenli bir şekilde tamamlanması uçuş güvenliği açısından büyük önem taşımaktadır.

Aşağıdan bazı sık sorulan soruları ve cevaplarını görebilirsiniz. Eğer sizin de sorunuz varsa bu yazının altına yorum yapmayı unutmayın.